Inhoud
Grindpaden, bospaden en slechte wegen zijn tegenwoordig erg populair bij racefietsliefhebbers. Dergelijke routes werden tot voor kort vooral gezien als een duurtest voor mens en machine. Een nieuwe generatie veelzijdige racemachines voor precies zulke omstandigheden zet hetzelfde sportieve, directe rijgedrag op iets bredere banden en zorgt ervoor dat je asfaltstroken ver achter je kunt laten zonder te vertragen. Deze fietsen breiden het toepassingsbereik van racefietsliefhebbers enorm uit en kunnen zelfs enthousiaste mountainbikers inspireren.
Voor veel verschillende soorten rijders kunnen grindfietsen precies wat ze nodig hebben. Als je rondkijkt in het aanbod aan fietsfabrikanten en evenementenkalenders, dan is de triomf van het grindfietsen al begonnen. Veel fabrikanten hebben voor komend seizoen minimaal één geschikt model in de aanbieding. Op de volgende pagina's willen wij u meer in detail laten kennismaken met de fascinatie van het grindfietsen en de kenmerken van de nieuwe fietsen.
"Voor ons begint Gravel daar waar je stopt met in hokjes denken - en zelf beslist hoe, waar of wat je rijdt. Wat voorheen voor velen wishful thinking bleef of alleen mogelijk was als een complex exemplaar, is nu verkrijgbaar als seriefiets Wij zijn ervan overtuigd dat de grindtrend naar een nieuw, blijvend segment leidt en steeds meer enthousiaste fans wint, zowel in het racefiets- als in het mountainbikekamp.'
Stephan Geiß, merkmanager VOTEC
De moderne grindfiets
Wat maakt een grindfiets?
Gravelfietsen, ook wel allroadfietsen, avonturenfietsen of disccrossers genoemd, behoren ondanks hun sterke punten off-road tot de familie van racefietsen. De klassieke cyclocrossfiets voor kortsluiting is nauw verwant. Maar andere technische en sportieve invloeden komen samen om de fietsen zo’n breed scala aan toepassingen te geven. Ook langeafstands- of comfortracefietsen hadden een grote invloed. En zonder technologische ontleningen aan mountainbikes, zoals schijfremmen, tubeless-compatibele banden of robuuste aandrijvingen, zouden grindfietsen in hun moderne vorm nauwelijks denkbaar zijn. Alleen het mengsel leidt tot typische kenmerken die op bijna alle vertegenwoordigers van grindfietsen van toepassing kunnen zijn:
- Een racefietszitpositie voor sportief, snel tempo over asfalt en onverharde wegen.
- Een iets langere wielbasis vergeleken met racefietsen, meestal schijfremmen en vaak minimaal geprofileerde banden tussen de 32 en 45 mm breed.
- Een minder agressieve zitpositie vergeleken met de klassieke wedstrijdcrosser en een diepere trapas voor veiligheid, efficiëntie en comfort op langere afstanden
De mix van moderne componenten en subtiele geometrische verschillen creëert feitelijk een nieuw genre. In detail interpreteren de fabrikanten hun grindfietsmodellen als soms sportiever, soms meer geschikt voor dagelijks gebruik, soms dichter bij racefietsen en soms dichter bij offroad-gebruik. Dit lijkt in eerste instantie misschien verwarrend, maar biedt als voordeel dat je precies de fiets kunt vinden die bij jouw wensen past.
De varianten
Als je vooral een sportieve racer wilt voor snelle rondes op wisselende ondergronden, moet je op zoek gaan naar een laag gewicht, een sportieve zitpositie en een van de nieuwe 1x11-aandrijvingen. Idealiter beschikt de fiets ook over hydraulische schijfremmen. Een typische vertegenwoordiger is de VOTEC VRX.
Iedereen die echt lange afstanden in gedachten heeft, wil veel comfort en efficiëntie, ook buiten kantooruren. Een fijne gradatie met 2x11-circuits is hier de betere keuze. Voor gebruik over lange afstanden moet de zitpositie sportief en comfortabel zijn. Afhankelijk van jouw voorkeursroute is er ook ruimte voor relatief brede banden.
Als je de grindfiets wilt gebruiken voor racefietstraining in de winter, zorg er dan voor dat er spatborden kunnen worden geïnstalleerd. Sommige fabrikanten bereiden hun modellen al standaard voor op montage. Op alle grindfietsen is er doorgaans voldoende ruimte voor spatborden in combinatie met 28 of 30 millimeter brede banden.
Iedereen die de grindfiets meer ziet als een sportieve toerfiets voor meerdaagse tochten met bagage of als een snelle woon-werkfiets, wil graag spatborden, bagagedragers en verlichting op de fiets hebben. Solderen op frame en vork, een breed versnellingsbereik, eenvoudige techniek en ruimte voor brede banden inclusief metalen platen zijn hierbij belangrijk. Sommige fabrikanten bieden standaard volledig uitgeruste varianten voor woon-werkverkeer aan.
De oorsprong
Zoals veel fietstrends heeft de huidige grindfietstrend zijn oorsprong in de VS. Aan het begin van de jaren 2000 ontwikkelde zich daar een beheersbare maar goed verbonden langeafstandsracefietsscene, die op afgelegen zijroutes probeerde te ontsnappen aan de professionele, op racen gerichte sleur. Rijden op onverharde wegen was meer een noodzaak dan een wens.
Langere stukken over de minimaal verharde grindwegen waren in het Amerikaanse achterland bijna onvermijdelijk als je consequent op zijwegen met weinig verkeer wilde blijven. Deze leidden rechtstreeks naar indrukwekkende landschappen en een nieuwe, even fascinerende racefietservaring. De voor de wegsport ontworpen fietsen werden regelmatig overweldigd door racefietssnelheden over onverharde wegen. Voortdurende optimalisatie van een paar nichemodellen leidde lus voor lus tot betrouwbaardere technologie, nog veeleisendere routes en nog betere technologie.
Tegenwoordig beleeft de Amerikaanse wielerwereld een echte hausse aan langeafstandsgravelevenementen, waarbij duizenden starters honderden kilometers afleggen, een tijd die nog maar een paar jaar geleden geen enkele racefiets zelfs maar tien kilometer zonder schade zou hebben overleefd. De niche-racefietsen van enkelen zijn de moderne grindfiets geworden die het beste van alle werelden lijkt te combineren.
Gravelbike-technologie
De technische details van de grindfiets
Naast rijgedrag, zitpositie en ruimte voor dikkere banden moeten enkele basisingrediënten op de grindfiets kloppen om de potentie van de racer volledig te demonstreren. Hierbij geldt: Alleen de juiste combinatie van licht, stabiel en comfortabel maakt je echt snel.
- Hoe lichter de fiets is, hoe levendiger hij kan bewegen.
- Gewicht besparen tegen elke prijs is niet het geval. Offroad-belastingspieken kunnen groter en onvoorspelbaarder zijn dan bij puur gebruik op de weg.
- Comfort gaat niet over het omwikkelen van de bestuurder met watten. In tegenstelling tot een geveerde mountainbike, komt de impact rechtstreeks op de berijder terecht. Wat voor een heerlijk directe rijervaring op asfalt zorgt, kost op oneffen hellingen meetbaar veel energie die je liever in de voortstuwing steekt.
Frame en vork
Voor het frame wordt meestal aluminium of carbon gebruikt. Beide materialen maken zeer stabiele en lichte frames mogelijk. Carbonframes kunnen nog lichter of stabieler gemaakt worden en bieden toch meer comfort. Aan de andere kant zijn fietsen met aluminium frames aanzienlijk goedkoper. Vrijwel alle fabrikanten vertrouwen op een carbon vork vanwege de voordelen op het gebied van gewicht, stabiliteit en demping. Om dezelfde redenen gebruiken duurdere modellen ook carbon voor het stuur en de zadelpen.
Schijfremmen
De tweede sleutelfactor voor grindfietsen is de schijfrem. De aanzienlijk betere remwerking en bestuurbaarheid rechtvaardigen volledig de inspanning die nodig is voor aanpassingen aan frame en vork en zelfs het lichte extra gewicht van de schijfstoppers. Bij goedkopere grindmodellen worden vaak mechanische of semi-mechanische schijfremmen gebruikt, die ongeacht de omgevingsomstandigheden al een hoog remvermogen bieden. Als het om bestuurbaarheid gaat, onthullen alleen volledig hydraulische systemen het volledige potentieel van schijfstoppers.
Wielen
Wanneer velgen niet langer nodig zijn als rem, hebben wielfabrikanten de mogelijkheid om aluminium- en carbonvelgen te bouwen die lichter en toch stabieler zijn. Gravelfietswielen hebben meestal ook een iets bredere velg, zodat de banden veilig passen en perfect functioneren bij tubeless gebruik. Steekassen met een diameter van 12 mm in plaats van de traditionele snelspanners van 5 mm zorgen voor extra stabiliteit aan het chassis en de wielen zonder gewicht toe te voegen.
Banden
Het meest opvallende kenmerk van de grindfietsen zijn de banden die tot 45 mm breed zijn maar weinig profiel hebben. Het groeiende assortiment brede maar toch snelrollende banden is een sleutelfactor voor het succes van grindfietsen. Ook het ombouwen naar tubeless, dat wil zeggen zonder binnenband, is wijdverbreid om de roleigenschappen en de lekweerstand te vergroten en de luchtdruk te verlagen.
drijfveer
Voor het brede scala aan toepassingen moet ook het aanbod aan vertalingen relatief groot zijn. Gravelfietsmodellen beschikken daarom over aandrijvingen met dubbele racefietscranks in compacte verhoudingen (50/34) of kruisoverbrengingsverhoudingen (46/36) in combinatie met zeer breed gegradueerde racefietscassettes. 1x11-aandrijvingen waarbij geen voorderailleur, linkershifter en slechts één kettingblad nodig zijn, worden ook steeds populairder. Ze worden gecombineerd met cassettes met extreem grote afstanden tot 42 tanden en bieden (bijna) hetzelfde bereik in de helft van de versnellingen, maar iets grotere sprongen over de overbrengingsverhouding. De 1x11-aandrijvingen overtuigen daarentegen door hun eenvoudige constructie en hun lage gewicht.
Conversietips
Maak je eigen fiets geschikt voor grind
Het is moeilijk om het karakter van een grindfiets in een aeroracer of geveerde MTB te stoppen. Maar als u al een racefiets met goede bandenvrijheid of een cyclocrossfiets heeft, kunt u met kleine aanpassingen de geschiktheid voor lange afstanden, het comfort of het offroad-potentieel merkbaar vergroten.
Bredere banden met minder profiel
Racefietsen bieden vaak ruimte voor bredere banden. 30-40 mm en een licht profiel zorgen niet alleen voor meer volume, maar ook voor meer comfort, tractie en veiligheidsreserves. Een verschil van enkele millimeters met de klassieke wegopstelling klinkt niet veel, maar is duidelijk merkbaar. Voor rijders die altijd plezier willen hebben, zowel op als naast de weg, zijn grindbanden de beste keuze. Op een cyclocrossfiets is het raadzaam om de crossbanden met noppenprofiel te verwisselen voor een licht rollende semi-slick.
Meer bandbreedte voor de schijf
Buiten de geasfalteerde routes zijn er soms steilere beklimmingen die het tempo vertragen en de normale versnellingsverhoudingen van racefietsen tot het uiterste drijven. Om de aandrijving te optimaliseren adviseren wij cassettes met een grote bandbreedte. Dit betekent dat er minimaal zoveel mogelijk tandwielen (11-speed) en 32 tanden op het grootste tandwiel moeten zitten, het liefst meer.
Tubeless in plaats van hogedruk
Ombouwsets bieden alles wat je nodig hebt om jezelf de binnenband te besparen. Veel velgen zijn tegenwoordig voorbereid op de ombouw naar tubeless en maken de verandering eenvoudig. Het voordeel: meer lekbescherming met minder luchtdruk en rolweerstand. Om van binnenband naar tubeless over te stappen, heb je een geschikte velg en een tubeless-ready band nodig, evenals een tubeless kit met afdichtingsmelk, maatbeker, velglint en ventiel.
Comfort voor handen en billen
Het vervangen van het stuurlint of het verwisselen van het racezadel voor een geschikter model biedt een extra portie comfort op grindpaden etc.